Bato
Ang Bato Programming Language ay isang scripting language sa wikang Filipino.
Ang layunin ng proyektong ito ay upang mag turo ng Computer Programming sa wikang Filipino, sa madaling maintindihang wika upang matutuhan ito.
Subukan ang Bato interactive online console.
Media
- Yukihiro Matzumoto (Chief Designer of Ruby) - https://twitter.com/yukihiro_matz/status/962193256929832960
- The Register - https://www.theregister.co.uk/2018/03/21/philippines_ruby_bato
- Speed Magazine - https://www.speedmagazine.ph/bato-tagalog-programming-language-by-joel-bryan-juliano/
- University of the Philippines (UPLB Mathematical Sciences Society) - https://twitter.com/uplbmass1973/status/1429684834511716355
- De La Salle University (Access DLSU) - https://www.facebook.com/AccessDLSU/posts/1666465890181933
- San Beda University (BITS San Beda) - https://www.facebook.com/BITSSanBeda/photos/a.476052709434852/1391553414551439
- Philippine Web Design Organization (Form Function Class) - https://twitter.com/ffcph/status/1015212784089534464
- FullStack HQ - https://twitter.com/fullstackhq/status/1429035930640388106
- Programmer Ako - https://www.facebook.com/ProgrammerLang/posts/808487952978981
- Algo Filipino - https://www.facebook.com/AlgoFilipino/posts/149472316929258
- Binalatongan Community College (BITS) - https://www.facebook.com/BinalatonganCommunityCollegeBITS/posts/207649374632071
- Philippine Insider TV (YouTube) - https://www.facebook.com/philippineinsidertv/posts/186868113430790
- Jeck’s Tech Nook - https://www.facebook.com/jeck.tech.nook/posts/442902100786391
- YCombinator Hacker News - https://twitter.com/hnbot/status/951816054161977344
Pagtatalaga
Kailangan mo munang i-install ang Ruby programming language (version 3.0.1 o mas bago) at pagkatapos maitalaga ang Ruby, i-run naman ito
gem install bato
Bakit Bato?
Ang bato ay hango sa Ruby Programming Language na may Filipino sintaks. Ang kadahilanang ginamit ang pangalang ‘bato’ ay dahil ang Ruby ay isang uri ng bato.
Ang unang program
Gumawa ng isang file na kamusta_mundo.bt
na may mga sumusunod na nilalaman
kapag 1 > 0
mag_print "Kumusta mundo!"
kung_hindi
mag_print "Mayroong sira"
wakas
at pa-andarin ang program sa pamamagitan ng
bato kamusta_mundo.bt
Sintaks
Pagsusulat
"Ito ay mga serye ng mga sulat sa wikang Filipino"
<<-KATAPUSAN
mga salita
na nahahati
sa ilang mga hilera
KATAPUSAN
Dinikit na mga pamamaraan
'magandang araw'.baliktad # => 'wara gnadnagam'
'Pangungusap'.haba # => 11
Ekspresyong Boolean
tama
mali
hindi tama
Kondisyon
Paggamit ng kondisyon.
halaga = 100
mensahe = kapag halaga > 100 dapat
"ayos lang"
kung_kapag halaga > 0 dapat
"ok lang"
kung_hindi
"wala lang"
wakas
mag_print mensahe
mensahe =
kung_sakaling halaga
pagka 5 dapat "lima"
pagka 4 dapat "apat"
kung_hindi "wala"
wakas
mag_print mensahe
Pamamaraan sa pagkakamali
NOTE: Hindi ito gagana sa online compiler, ngunit sa pag i-install lang sa iyon computer. Tignan ang seksiyon na Pagtatalaga
bilang_ng_pagkakamali = 0
simula
# mag komento kapag hindi sigurado
1 / 0
iligtas => pagkakamali
bilang_ng_pagkakamali += 1
subukang_muli kapag bilang_ng_pagkakamali < 3
iangat "malubhang pagkakamali"
siguraduhing
mag_print "Tapos na"
wakas
Panuntunan
ang iprintAngPangalan(pangalan = wala)
mensahe =
kapag pangalan != wala
"Magandang araw sa iyo #{pangalan}!"
kung_hindi
"Magandang araw!"
wakas
mag_print mensahe
wakas
iprintAngPangalan "Maria" # => "Magandang araw sa iyo Maria!"
iprintAngPangalan # => "Magandang araw!"
Paggamit ng mga ekspresyon ng mga salita sa program
wakas
Maari kang gumamit sa alin sa mga sumusunod sa pagtatapos ng program
wakas
dulo
katapusan
Halimbawa
bilang_ng_saging = 2
mensahe =
kapag bilang_ng_saging > 1
"Mayroon akong #{bilang_ng_saging} saging! 🍌"
kung_hindi
"Wala na akong saging! 😐"
wakas
mag_print mensahe
kung_iba
Kapag ang ekspresyon ay hindi nasunod maaring gumamit sa alin sa mga sumusunod
iba
kung_iba
kung_hindi
kung_hindi_naman
kapag_hindi
kapag_hindi_naman
kung_hindi_pa
kapag_hindi_pa
at_kung_hindi
at_kapag_hindi
at_kung_hindi_naman
at_kapag_hindi_naman
at_kapag_hindi_pa
at_kung_hindi_pa
maliban_dito
maliban_sa_mga_ito
Halimbawa
pangalan_mo = "Maliksi"
mensahe =
kapag_ang pangalan_mo == "Maliksi"
"Ikaw ay si #{pangalan_mo}!"
kung_hindi_naman
"Magandang araw sa iyo #{pangalan_mo}!"
wakas
mag_print mensahe
sakali
Kapag mayroon kang ekspresyon na madaming resulta gawa ng mga iba’t ibang kondisyon, maari kang gumamit ng mga sumusunod
sakaling
sakali
kung_sakaling
sakali_na
kung_sakali_na
kalagayan
kaukulan
Halimbawa
pangalan_mo = "Mabait"
mensahe =
sakaling pangalan_mo
ay "Maliksi"
"Ikaw ay si Maliksi!"
ay "Matipuno"
"Ikaw ay si Matipuno!"
ay "Mabait"
"Ikaw ay si Mabait!"
maliban_dito
"Magandang araw sa iyo!"
wakas
mag_print mensahe
tiyakin
Kung mayroon kang ekspresyon na gusto mong masunod kahit ano pa ang kahihinatnan nito, gumamit ng mga sumusunod
NOTE: Hindi ito gagana sa online compiler, ngunit sa pag i-install lang sa iyon computer. Tignan ang seksiyon na Pagtatalaga
tiyaking
matiyak
tiyakin
siguraduhing
siguraduhin
panigurado
Halimbawa
simulan
itaas "May sira!"
agapan
mag_print "Ipagpatuloy..."
itaas "May nasira na na-agapan"
tiyaking
mag_print "Tapos na"
wakas
grupo
Ang grupo ay ang lalagyanan ng mga kabilang na klase sa iyong program
grupo
Halimbawa
grupo Hayop
KABUUAN = 5
bilang Aso
ang tahol
mag_print "Woof..."
wakas
ang kumanin
mag_print "..."
wakas
ang ikembot_ang_buntot
mag_print "Ginagawa ko ito dahil masaya ako!"
wakas
wakas
wakas
dami = 6
browny = Hayop::Aso.kumatawan
browny.ikembot_ang_buntot kapag dami >= Hayop::KABUUAN
ngunit_kapag
Gumamit ng ngunit_kapag kapag mayroon ka pang kondisyon maliban sa nauna ng kondisyon
ngunit_kapag
kung_kapag
ngunit_kapag_ang
kung_kapag_ang
Halimbawa
pangalan_mo = "Masipag"
kapag_ang pangalan_mo == "Matipuno"
mag_print "Ikaw ay si Matipuno!"
ngunit_kapag_ang pangalan_mo == "Masipag"
mag_print "Ikaw ay si Masipag!"
maliban_sa_mga_ito
mag_print "Wala kang rekord saamin!"
wakas
ang
Ang ang ay may kalakip na pangalan upang ito ay matawag sa program
ang
panuntunan
panuntunang
Halimbawa
ang id(estudyante = {})
pangalan = estudyante[:pangalan]
edad = estudyante[:edad]
tirahan = estudyante[:tirahan]
baitang = estudyante[:baitang]
seksiyon = estudyante[:seksiyon]
mag_print <<-KATAPUSAN
Pangalan: #{pangalan}
Edad: #{edad}
Tirahan: #{tirahan}
Baitang: #{baitang}
Seksiyon: #{seksiyon}
KATAPUSAN
wakas
id({
pangalan: "Maliksi Batubalani",
edad: "13",
tirahan: "Ilocos",
baitang: "6",
seksiyon: "Masisipag"
})
agapan
Ang agapan ay ginagamit kung mayroon maaaring mangyaring pagkakamali na gusto mong maisalba o mailigtas
iligtas
agapan
Halimbawa
simulan
1 / 0
agapan
mag_print "Hindi ito posible!"
wakas
dapat
Kapag mayroon kang ekspresyon na mayroong inaasahan na resulta, gumamit ng dapat
dapat
Halimbawa
panulat_mo = "lapis"
papel = sakaling panulat_mo
ay "lapis" dapat "bond paper"
ay "ballpen" dapat "dilaw na papel"
maliban_sa_mga_ito "intermediate paper"
wakas
mag_print "Ang papel na gagamitin mo ay #{papel}"
magbigay_daan
Kapag ang ekspresyon ay mayroong inaasahang dapat na ibigay na resulta habang gumagana pa ang program, gumamit ng magbigay_daan
magbigay_daan
bigyang_daan
Halimbawa
ang gumawaNgID
mag_print "------------------------------------------"
magbigay_daan
mag_print "------------------------------------------"
wakas
ang ID(impormasyon = {})
gumawaNgID na_ganito
mag_print <<-KATAPUSAN
Pangalan: #{impormasyon[:pangalan]}
Edad: #{impormasyon[:edad]}
Tirahan: #{impormasyon[:tirahan]}
Baitang: #{impormasyon[:baitang]}
Seksiyon: #{impormasyon[:seksiyon]}
KATAPUSAN
wakas
wakas
ID({
pangalan: "Maliksi Batubalani",
edad: "13",
tirahan: "Ilocos",
baitang: "6",
seksiyon: "Masisipag"
})
para_sa
Kapag may listahan na nais mong isa isahin, gumamit ng para_sa
para_sa
para_ang
Halimbawa
listahan_ng_mga_prutas = ["mansanas", "mangga", "guava", "santol", "ubas"]
para_sa prutas na_nasa listahan_ng_mga_prutas ganito_gawin
mag_print prutas.sa_malaking_titik
wakas
subukang_muli
Ginagamit ang subukang_muli upang umikot muli ang ekspresyon kung may sirang nangyari at nais mo ulit subukan pa andarin
subukang_muli
Halimbawa
bilang_ng_pagkakamali = 0
simula
1 / 0
agapan => pagkakamali
bilang_ng_pagkakamali += 1
subukang_muli kapag bilang_ng_pagkakamali < 3
iangat "malubhang pagkakamali"
siguraduhing
mag_print "Tapos na"
wakas
ibalik
Kapag mayroon kang ibabalik na resulta sa nagtawag ng ang
ibalik
ibalik_ang
magbalik
magbalik_nang
isauli
isauli_ang
ibigay
ibigay_ang
magbigay
magbigay_nang
Halimbawa
ang magdagdag_ng_isa(halaga)
idadagdag = halaga + 1
ibalik_ang halaga
wakas
kapag
Ginagamit ang kapag kung meron kang kondisyon sa iyong ekspresyon
kapag
kapag_ang
kapag_na_ang
kung
kung_ang
Halimbawa
kapag_ang 1 > 0
mag_print "mas madami!"
kung_iba
mag_print "may sira"
wakas
bilang
Ang bilang ay ang pagsasabilang ng isang kaukulang klasipikasyon
bilang
Halimbawa
grupo Tinapay
bilang Donut
ang flavor
mag_print 'Strawberry!'
wakas
wakas
wakas
tinapay = Tinapay::Donut.kumatawan
tinapay.flavor
=> 'Strawberry!'
habang
Gumamit ng habang kung may hinihintay pa na resulta, kondisyon o pangyayari
habang
habang_ang
Halimbawa
may_buhay = totoo
habang may_buhay
mag_print 'may pag-asa!'
hinto
wakas
=> 'may pag-asa!'
alyas
Gumamit ng alyas kung kailangan mo tawagin sa ibang pangalan ang iyong panuntunan
alyas
Halimbawa
bilang Hayop
ang aso
mag_print 'si browny ay mabait!'
wakas
alyas browny aso
wakas
hayop = Hayop.kumatawan
hayop.browny
=> 'si browny ay mabait!'
nakatukoy?
Ang nakatukoy? ay ginagamit kung kailangan malaman kung umiiral ang isang grupo o klase
nakatukoy?
nakasaad?
Halimbawa
grupo Manggagawa
bilang Magsasaka
ang pananim
['sibuyas', 'kamatis', 'palay', 'mais'].isaisahin na_ganito |pananim|
mag_print "Mag tatanim ng #{pananim} ngayong panahon"
wakas
wakas
wakas
wakas
kung nakatukoy?(Manggagawa::Magsasaka)
mag_print 'May nakatukoy!'
wakas
tanggalin
Ginagamit ang tanggalin kung may tatanggaling panuntunan sa isang klase
tanggalin
magtanggal
Halimbawa
grupo Hayop
bilang Aso
ang tahol
mag_print 'baw waw!'
wakas
wakas
wakas
bilang Pusa < Hayop::Aso
tanggalin tahol
ang meow
mag_print 'meow wahu!'
wakas
wakas
pusa = Pusa.kumatawan
simulan
pusa.tahol
agapan => pagkakamali
mag_print "ang pagkakamali ay '#{pagkakamali}'"
wakas
ihinto
Gumamit ng ‘hinto’ kung may nais kang matapos na kondisyon gamit ang ‘habang’
ihinto
hinto
Halimbawa
nakamit = mali
habang nakamit == mali
mag_print 'hindi pa nakakamit!'
hinto
wakas
mag_print 'nakamit na!'
sa
Ginagamit ang ‘sa’ kung nais mong matukoy ang kasulukuyang listahan
sa
sa_loob_ng
nasa
na_nasa
Halimbawa
Tignan ang para_sa
ganito
Ginagamit ang ‘ganito’ kung nais mong i konteksto ang kasulukuyang listahan
na_ganito
nang_ganito
ganito
Halimbawa
Tignan ang magbigay_daan, nakatukoy?
hanggang
Ang ‘hanggang’ ay magpapatuloy tumakbo hanggang maabot ang tamang kundisyon.
hanggang
hanggang_ang
mapa_hanggang
Halimbawa
pambilang = 0
panghuling_numero = 5
simula
mag_print "Ang numero ay #{pambilang} na"
pambilang += 1
wakas hanggang pambilang < panghuling_numero
maliban_na
malibang
maliban_na
maliban_ang
Halimbawa
mga_persona = [
{ pangalan: 'Gener', kasarian: 'lalaki' },
{ pangalan: 'Karmen', kasarian: 'babae' }
]
mga_persona.isaisahin ng_ganito |tao|
malibang tao[:kasarian] == 'lalaki'
mag_print "si #{tao[:pangalan]} ay babae!"
maliban_dito
mag_print "si #{tao[:pangalan]} ay lalaki!"
wakas
wakas
o
Ang ‘o’ ay ginagamit upang piliin ang nagsasauli ng tama.
o
o_ang
Halimbawa
totoo o mali
=> totoo
katangian
Ang ‘katangian’ ay ginagamit upang makapag takda at makapag basa ng value sa katangian na ipinahayag sa loob ng grupo.
katangian
panguri
Halimbawa
bilang Robot
katangian :pangalan, :kakayahan
ang magpakilala
mag_print <<-INTRO
Ako ay isang Robot!
Ang pangalan ko ay "#{sariling.pangalan}"
Ako ay may kakayahang mag "#{sariling.kakayahan}"
INTRO
wakas
wakas
robot = Robot.gumawa
robot.pangalan = "bot-chukoy"
robot.kakayahan = "tambling"
robot.magpakilala
ulit-ulitin
Ang ‘ulit-ulitin’ ay ginagamit upang paikot-ikutin ang ekspresyon hanggang ihinto ito kapag natupad ang isang kondisyon.
paulit_ulit
ulit_ulitin
Halimbawa
pambilang = 0
paulit_ulit na_ganito
ihinto kapag_ang pambilang == 10
mag_print pambilang
pambilang += 1
wakas
Pagtulong sa pagdedevelop ng Bato
Magpadala ng mga kahilingan sa paggawa ng ticket.
Lisensya
Instituto Ng Tekonolohiya sa Massachusetts License (makikita sa LICENSE.txt na file).